Başlık : Şiirimizde Göç

Yazar : Ş. Nezih Kuleyin

Savaş, kıtlık, deprem, kuraklık, etnik ve dini çatışmalar insanları yurtlarından etmiş on binlerce yıl. Destanlar yazmışız göç üstüne şiirler. Belki biraz içimizdeki acıyı gidersin diye, biraz da acıyı öğretici bir öge olarak kuşaktan kuşağa taşımak için.

Ben Bayburtlu Zihni’yi halk şiirinde göç ögesini hepimizin ezbere bildiği şiiriyle günümüze kadar tüm acısını bize damarlarımızda hissettirerek taşıdığına inananlardanım. Göçün insan üzerinde yarattığı acıyı hem psikolojik hem de sosyolojik sonuçlarıyla aktarmayı başarmıştır.

Şiir o kadar etkili olmuştur ki ülkemiz bestecileri onu yaşatmak en uygun tınıları bulmak üzere neredeyse yarışmışlardır.

Göç göçebe toplumların bir kaderidir. Bazen bir zor karşısında değil yaşamın devam etmesi için göç etmek zorunluluktur. Ahmet Telli bu zorunluluğun yarattığı duyguları aktarır bize “Göç” şiirinde. İlk iki kıtasını aktarmak isterim sizlere.

Serdar Koç ise göçe neden olan en önemli olguyu, savaş olgusunu şöyle işlemiştir Yandı kavruldu adlı şiirinde

İnsan yaşamında mekânın yeri çok önemlidir. Göçerlerin mekânı neresidir sorusuna yanıt vermek o kadar kolay değildir. Göçerlik kendi içerisinde bulunduğun mekâna bağlanmama ya da bağlanmamaya çalışma duygusunu da taşır. Göçer bulunduğu mekâna ne kadar az bağlanırsa o kadar iyi olacağını göç ettiği yere duyduğu özlemle her an anımsar. Siyasi nedenlerle bir başka ülkeye göç etmek zorunda olanların yurt özlemi de içinde bir yandan yeni mekâna bağlanmama eğilimi de taşır. Ama bir şey eksiktir gelinen yerin sıcaklığı ya da kokusu. Nazım Hikmet’in ünlü şiirinden alınma bir bölümle aktaralım düşüncelerimizi.

Göç insanın doğal çevresinden kopmasıdır. Daha da önemlisi göç edenler geldikleri yerde kendilerinin dilini bilmeyen ve tamamen farklı bir kültüre sahip bir başka insanlarla ile yeni bir yaşam kurmak zorunda kalırlar. Bu bir iletişim faciasıdır.
Karacaoğlan’ın şiiri ile örnekleyelim bu durumu.

Göç insan doğasına da çok aykırı bir durum. Yapılan araştırmalar insanların büyük çoğunluğunun göç olgusu ile çok ani olarak karşılaştığını göstermektedir. Bir anda taşıyabileceğiniz birkaç parçayı biraz da birikmiş paranız varsa alıp yola revan olursunuz. Şartlar zordur hastalık ve ölüm artık kapı komşunuz olarak sizinle birlikte yala koyulmuştur. Korku, sağlık sorunları ve olumsuz çevre şartları sizi bekler. İnsan doğasına en aykırı olaylardan birisi şüphesiz göçtür.

Yazımızın bu insanlığa aykırı olayı Eski Nine adlı şiirinde uzun uzun anlatan Gülten Akın’ın o ünlü şiirinden kısa bir alıntıyla bitirelim.

Sayfa : 9